Fóra de programa: crónica anárquica vinculante da XL Mostra Internacional de Teatro Cómico e Festivo de Cangas. 2023.

Imaxes Diego Seixo.

• Compañía: OKIDOK
• Procedencia: Bruxelas
• Dirección: Okidok
• Autoría: Okidok, Benoît Devos, Xavier Bouvier
• Destinado a: Público xuvenil
• Estrea: Estrea en Galicia
• Presentación: 2022
• Duración: 60´

Chegamos a In Petto despois da proposta de Chusmi e Dani Blanco no Eirado do Costal e as caras repítense, os sorrisos repítense. Somos un público feliz, na maioría dos casos, porque acabamos de asistir a unha proposta de clown marabillosa que deseguida conseguiu espertar en nós ese resquício tan mol e tan perigoso que identificamos, que identifican algúns e algunhas, coa infancia. Pero esa historia, a de Montagem, fica para a última entrega desta anarquía de letras. Descoiden, non os deixarei co mel nos beizos.

O caso é que na suavidade do serán do xoves, no que todo flúe coa preguiza ou coa melancolía do comezo do derradeiro fin de seamana de Mostra, Mr D e mais eu paseamos polo patio de butacas. El con gracia, eu tentando non caer de tantas persoas que intercambian saúdos e mazas imaxinarias mentres buscan o lugar onde se han asentar para a chegada dos belgas. Os belgas comen mexilóns e patacas frixidas, moumea Mr D que deu en gabear ao respaldo das cadeiras e desliza a sola puída do zapato sobre a tapicería ao xeito do claqué dos anos vinte chasqueando os dedos segundo o fai. Gustaríame adiviñarlle un sorriso pero o caso é que é así, un ovo, e un ovo pode non sorrir na vida malia que lle pintemos o aceno cun Sharpie cando dorme, ou cando lle descansa o interior nos desvaríos que sexan os que fan descansar aos Mr Ds do mundo. Eu, que xa levo unha semana ao seu carón, coido que nunca descansa, debe ser de ter a ovoalbúmina subida. As espectadoras non se decatan da súa presenza, ás veces fica entre conversas, ás veces agáchase baixo as chaquetas que quedan penduradas do asento aínda elevado, porque no exterior a friaxe trascende á pel e ao interior pero dentro estamos cómodas e ao abeiro das paredes e do teatro, nunha ficción que hoxe prometeu non mancarnos, só levarnos a ese lugar dentro dunha máquina interior que marca o sabor do ar, a necesidade das apertas, os pensamentos que atopan pedras invisibles pero tanxibles no ceo da boca e da gorxa en control da emoción ou da dor… Ese lugar no que a falta de mellores palabras dicimos ser aínda nenas, porque nese lugar recoñecemos a verdade e o asombro que parte da ausencia da crueldade suma, é dicir, da carnaza, pero na presenza da pillería do clown.

E así ao pouco aqueles intérpretes que recoñecemos da función do día anterior van tomando asento, tamén aquelas persoas que temos visto tantas veces polas rúas de Compostela, amparando os mismos eventos, observando os camiños dun xeito de vivir na escena coñecido desde hai centos de anos, empregado no cinema mudo para unir as gargalladas de milleiros de persoas no cinematógrafo, dobregándonos, aínda hoxe, a tirar a armadura coa que nos protexemos da realidade e nesa total vulnerabilidade, poder observar a acción coma se a única verdade que contase no universo fose aquela debuxada por dous intérpretes e os seus chamativos trebellos que se converten en todo, dos que se pode tirar absolutamente todo, desde unha cafeteira a unha sombrilla (ou paraugas?) con campaíñas que compoñen melodías compartidas cun ukelele.

In Petto fala no idioma de Mr D, nese silencio caótico e denso que tentamos comprender e que se desprega diante nosa a través da xestualidade e da utilización do prompt obxectual para conseguir a comunicación. É un teatro sen palabras repleto de significado, desde os curiosos sons semellantes a eses gritos emitidos polas ghavotas que teñen un aquel con risos agudos que profire un deles, aquel que podería ser o pallaso listo, pero que deseguida vemos que non segue a construcción clásica do personaxe e así ambos van intercambiando os roles clásicos e os abraios dunha proposta lixeiramente relacionada cos soñadores do steampunk e os escenarios dunha europa victoriana idealizada, algo semellante ao imaxinario que poboa as mentes dos deseñadores de Carnivale Row ou o Castelo de Falkenstein.

Poderíase dicir que as liñas narrativas de In Petto son “demasiado brancas”, probablemente pensemos iso se deixamos que a idade do corpo prime sobre o emocionario de contrastes de cores, bisagras, pescudas na linguaxe corporal do clown que busca combinar a repetición e a esaxeración desde unha semente que semella inofensiva… É posible que alguén dixese que aínda poderían facer máis, e si, de seguro que si. Pero para que? Temos chegado ate ese nivel tan extremo de ter que pedir todo o rango de sabores de xeado no mesmo cucurucho? Non podemos gozar da perfección dun xeado de nata de máquina con canela? (Eu son de Ourense, eses da Ibense sempre foron os meus favoritos, elixan os seus). No espectáculo de Okidok hai técnica coidada, tenrura, intelixencia, coidado, complicidade, risco e, sobre todo, unha constante en espiral na narración da súa historia: a creación desde o caos, a perfección desde a desorde, a beleza do indomable.

Non é así a imaxinación? Non é así o amor? Non é así a vida?