Nunca pensei que algo tan excepcional coma un portal temporal, un buraco de verme, puidese existir n’A Coruña. De feito, nunca pensei que esa singularidade cuántica puidese existir en Galiza. Aquí as cousas adoitan a ser máis normais, os cartos desaparecen e non se melloran as infraestruturas pero ao final as ecuacións casan e a materia escura esvara por outros lugares.
Mulleres en acción é unha iniciativa para a visibilización e promoción das mulleres creadoras e do activismo feminista que leva 23 anos acontecendo ao tempo da Mostra internacional de teatro cómico e festivo de Cangas (MITCFC). Desde a súa organización María Armesto, que tamén é directora artística da mostra, identifica o proxecto coma unha intervención sobre o labor das mulleres creadoras na súa vertente de axentes transformadores da sociedade. De revolucionarias. De feministas radicais.
Amelia recólleme na porta do hotel. Acaba de aproveitar unha hora libre para ir á praia, dime que desde hai uns anos prefire non perderse nada, se ten un momento para facer algo faino, non deixa atrás as experiencias por medo a que o tempo non sexa de abondo. Escollemos logo unha mesa na terraza de Casa Porrón para compartir o diálogo. A estas horas estamos practicamente soas mais segundo se vai enchendo o local é imposible non advertir a sorpresa nas olladas das xentes que toman o vermú e escoitan o discurso poderoso de Tiganus, elegante entre a narración da cruda realidade mais fuxindo as súas verbas do relato baseado na carnaza.
Sempre era igual. Chegou un momento da miña adolescencia en que empecei a acreditar que a miña relación coa bombona de butano era especial, que tiña un superpoder que relacionaba o tempo das miñas duchas, en especial aquelas que requerían lavar o pelo, co momento en que o butano esmorecía ate converter a auga quente en glacial líquido en tempo récord sempre, sempre, no peor momento. E velaí o berro desgarrador a pedir axuda a un ser supremo, outrora denostado porque a adolescencia non ten deuses, para que viñese a me solucionar o problema sen pedir nada a cambio.
Quizáis non sexa cousa de educación e si de teatro. Remata a Mostra e empeza a pegada de carteis é é posible que tanto Shakespeare no teatro galego nos faga confundir a Barriga Verde con Mr Punch e agora pensemos que a historia non ten volta de folla, e que por moito que berremos non podemos impedir que Judy deixe as crianzas e o futuro nas mans dun home de naríz ganchudo e voz aguda e arteira que acabará moéndoos a paus e facendo con eles chourizos.
In Petto fala no idioma de Mr D, nese silencio caótico e denso que tentamos comprender e que se desprega diante nosa a través da xestualidade e da utilización do prompt obxectual para conseguir a comunicación. É un teatro sen palabras repleto de significado, desde os curiosos sons semellantes a eses gritos emitidos polas ghavotas que teñen un aquel con risos agudos que profire un deles, aquel que podería ser o pallaso listo, pero que deseguida vemos que non segue a construcción clásica do personaxe e así ambos van intercambiando os roles clásicos e os abraios dunha proposta lixeiramente relacionada cos soñadores do steampunk e os escenarios dunha europa victoriana idealizada, algo semellante ao imaxinario que poboa as mentes dos deseñadores de Carnivale Row ou o Castelo de Falkenstein.
Di Terry Pratchett que a maldade comeza cando empezamos a tratar as persoas coma obxectos. Ou coma votos, coma papeis que entran nunha furna e hoxe son necesarios pero mañá (e nos próximos 525960 minutos) non. O dos minutos é relevante porque nunha urxencia os minutos contan, sempre nolo din, e nunha emerxencia, os minutos contan, e nunha partida de xadrez na que todas somos peóns e só podemos ir cara adiante os minutos contan e discurren no marcador na nosa contra.
Na distopía proposta na obra recoñecemos trazas da nosa realidade, feridas máis ou menos profundas, hipérboles que poderían ligarse con certas novas, con accidentes laborais, coa esixencia real pero emboscada polo medo a “non ser a traballadora do mes” en que establecemos que un traballo non é un proxecto de vida nin un motivo xustificable para a dependencia de ansiolíticos.
As plumas pouco pesan. Pero cando son moitas, como as pequenas feridas, tórnanse unha carga insoportable, poderian chegar a exercer tal presión sobre nós que nos inmobilizasen por completo. Hai unha carreira suicida detrás dos sorrisos perfetos de carmín e brillo que dunha vez foron froito de inocencia e tenrura. Hai unha verdade universal que aínda fascinado coa combinación perfecta entre luces e harmonía escenográfica da obra Mr Dumpty recoñece: as plumas fican ingrávidas pero as tetas non, por iso todas deberíamos, coma Sol Picó, desexar se Marlene Dietrich, porque os traxes de chaleco séntanos estupendamente e carecen de pluma.
Porque é máis doado pensar que hai que educar aos cidadáns e cidadás nas escolas, que asumir que é unha responsabilidade global ou, como dicía nas xornadas “As mulleres que opinan son perigosas” Nuria Labari, entender que as fillas e fillos que temos non son só nosas, que todas e todos temos que nos facer cargo da construcción da súa ética e asegurar o exercicio da súa empatía.