Escribimos para sermos libres
Dicía Nina Simone que saberse libre era sentir que non tes medo. Tamén dicía que só se sentiu así dúas veces na súa vida. A liberdade terá, logo, que vir da conciencia de que non tes nada nese caixón dos “por faceres” que levamos todas atadas ao pescozo.
Dicía Carme Adán, a primeira vez que vin unha presentación da liña Feminismos da editorial Galaxia, que a voz, que os libros, escritos por mulleres, sempre deixaban unha resaca de sabor a comida na lectura, sería, argumentaba, e argumentaba ben, porque as mulleres pasamos gran parte da nosa vida na cociña.
Eu, tras ler a María Sánchez e a súa Terra de Mulleres, lembro os arrecendos e as situacións das miñas mulleres, das miñas realidades. María fala de fotografías vellas que acaban sendo marcos baleiros de sentido nas paredes das casas, eu recoñezo que nalgúns casos, o mellor é esquecer, porque a lembranza non axuda a medrar. Que o mellor é empregar ese esquecemento preventivo que mantén os sentidos alerta marcando os camiños polos que unha non quere transitar, pero sen ter que lembrar as pedras, as areas movedizas, os regueiros de estrume que agromaban por eses camiños.
A escrita das mulleres sabe a tortilla de patacas, e probablemente a restos de xabón de lavar a louza que queda inxerido entre as delicadas peles por baixo das unllas, esas nas que fedía a entrañas de peixe a obsesión do fodido violador de Pelinilunio. Ese arrecendo que desexamos cubrir para non lembrar nos momentos de liberdade, ou nos momentos que sabérmonos na procura da liberdade. Na ausencia do medo.
A escrita das mulleres sabe ao arrecendo de naipelos aleitándose na pel, e ao arco infinito do brazo na procura do tacto do lapis desbravando a brancura do papel non pautado.
As mulleres da miña familia, avoa, nai, filla, recollían os pratos da festa e retirábanse á cociña, fregando e falando. O seu reino, onde eran libres, pero acotadas.
O espazo de traballo da miña infancia, era unha mesa verde de formica coas patas tortas e manchadas de penínsulas de óxido, que termaban de cadernos e libros, abeirada por unha estufa de butano na que non podía acender os tres fogóns, porque gastaba. No medio da demostración do teorema do valor medio do cálculo diferencial, que arrecendía daquela a sardiñas frixidas e cachelos, había que recoller e poñer a mesa para os homes. Os que ficaban na salita, que o salón era para as visitas e nel nunca lucía o sol, e nel sempre ficaba, entre botellas intactas de Sanson e Soberano, agochada unha tableta de chocolate Nestlé extrafino. Porén, na independencia, decidín que nunca máis.
A voz das mulleres é a ceifa de centos de pequenos momentos escollidos sen azar, e con esforzo.
Por iso comentarios como que grandes obras da literatura se fixeron con gran esforzo do autor mentres súa muller gozaba do verán coas crianzas, faime pensar en patacas para tortilla queimadas, camas sen facer, roupa tirada polo chan, lavadoras apodrecidas sen tender, neveiras baleiras, xoguetes aos que lles faltan pezas, orografías de pó sobre os mobles, e a sensación de afogo constante desde o mencer da cama ate o solpor do leito, estirado con premura, con necesidade de non se anicar na noite entre os restos da suor de paixóns pasadas.
A voz das mulleres busca a liberdade. A min a cociña xa non me mete medo, ás veces ata levo o portátil á mesa e escaravello textos que arrecenden a pementa, a sal, a canela, a gumbo, a todo o que miña avoa Pura non puido descubrir.
Lambo a culler do café con leite descremado, sen azucre, trabo o metal e deixo que o sorriso me chegue aos ollos, e que o arrecendo do guiso se apegue ás palabras. Deixo a casa diluírse ao meu redor, porque a demostración do teorema fundamental do cálculo diferencial tampouco é para tanto, o mesmo lle pasa ao fútbol. E son, coma tantas outras que sodes, libre.