Blog

367cc250c2a854c69ba4f57ba3949aab

Publica o portal Cultura Galega.gal unha  visión sobre o informe do Barómetro de Hábitos de lectura do 2019 que publica a Federación de Editores e os resultados son… Os de sempre. Que queredes que vos diga? Desoladores? Pois si. Inesperados? Pois non.

Un baixón? Pois tamén.

                En resumo, malia que os hábitos de lectura no estado semellan mellorar un pouquiño con respecto a anos anteriores, en Galicia seguimos á cola. E non, síntoo moito, pero nisto non podemos traballar coas “Bienaventuranzas”, somos os últimos e se non cambiamos as nosas rutinas, se non cambia a nosa política cultural, seguiremos a selo.

                É tan doado como entender que se conxugamos o verbo en presente, hai futuro. E de non facelo haberá que confiar en milagres, que son pouco seguros.

                Conxuguemos logo:

Eu leo

                Eu leo, eu leo a miúdo e leo menos do que me gustaría ler.

Falo de libros coa xente que quere escoitar que lle fale de libros e tamén con xente que non quere escoitar que lle fale de libros (de momento non toleei e saín á rúa a falar de libros con estraños, había certo anuncio nos oitenta que falaba de que un descoñecido che agasallase flores e eu creo que sexan flores ou libros, ese acoso e derribo por un descoñecido sería moi rexeitado pola miña personalidade).

Eu leo en público e en privado, no coche agardando a que as rapazas saian de clase, andando pola rúa ás veces, na cafetería,  no autobús, na perruquería, no súper agardando a quenda. Non é unha obriga. Ler faime libre, faime máis crítica, dáme ferramentas para entender o mundo e nesas ferramentas reside unha altísima incomprensión, mais a incomprensión pode alimentar o pensamento crítico co que entendo que calquera persoa que se sabe libre debe convivir e loitar a diario.

Ti les

                Tócache. Non les. Non falo de ti, que estás lendo este pensamento e que, sexa por redes sociais ou porque che caín algunha vez en graza, aínda aturas as miñas divagacións. Falo da persoa que ti tes ao teu carón, ou fronte túa, a que che fala de Estefanía, a que recoñece que antes lía pero non ten tempo para ler, a que di que a literatura galega non vale para nada e por iso non le (mais tampouco sabe recomendarche un libro en castelán), a que di que en galego lería pero como o galego da escola era tan complicado e non entende o vocabulario non le (le as instrucións do micro ou pode manipulalo soa?), a que di que non le porque as mellores obras están en inglés (cal foi a última obra en inglés que leu esta criatura plurilingüe baixada do ceo mitolóxico da educación do Decreto do Galego?).

Eu falo de quen prefire ver series porque as series si que teñen un bo guión (que estupendo ver series pero do mesmo xeito que non se come peixe todos os días, haberá que diversificar un pouco a vía pola que chegan as historias e tamén visitar o teatro e os contos en papel), falo do ti que pasa horas actualizando o instagram ou seguindo stories e non ten vagar de pagar por un libro nunha librería porque están carísimos, porque as editoras e as escritoras non teñen nin a máis mínima idea de canto piden por algo que te podes baixar gratis de internet… Aha… pero despois estás contentísima de pagar un iPhone de última xeración porque o precisas “para o traballo” (no iPhone tamén se le estupendamente, de verdade, pódese usar o servizo de bibliotecas ou incluso ler artigos de opinión de certos xornais que estimulen o pensamento que nos quiten este ollar que a veces se nos queda de manda de bovinos sen rumbo pola vida).

Ese ti é do que falo, con quen falo. Ese ti ao que xa non lle explicas por que les, porque nunca fai caso.  Ese ti, non le. Pero que vexa que eu leo, axuda. Que escoite que eu leo, axuda.

Que cando ese ti che diga “eu nunca leo” ou “eu non leo deste o instituto” non lle aplaudas a graza e te plantes seriamente e lle contestes “pois vaia mágoa, porque tes a capacidade de pensar por ti propia e prefires non empregala” ou “vaia, eu creo que algo así está ao nivel de dicir que non te lavas as mans despois de mexar, ou que e estás disposto a comer un bocadillo de merda sempre que veña envolto en papel albal e arrecenda a tortilla de patacas”, axuda.

Ela le

                Ela tampouco le. Ela, que nos días sinalados tira unha foto nunha libraría mercando un libro, ou dous, se acaso, tampouco le. Di que le, pero é mentira. Di que coñece a autoras e autores, non en persoa, senón en coiros, nos libros, que é onde conta, pero é mentira. Di que le, pero é porque dicir que ler, en certos círculos, fai quedar ben, porque cala rumores. Que clase de política non le? Di que le pero non axuda a que se lea, non dota as bibliotecas de recursos, non dota á cultura de recursos, le, pero le só entre albergue e albergue do camiño de Santiago.

Nós lemos

                Nós lemos. Somos unha comunidade lectora. Vémonos en presentacións (non tanto como quixésemos porque a vida ten as súas complicacións e non sempre se pode dispor dun par de horas para aquelar o día a día, ou viaxar a outra cidade ou andamos preocupadas pola cinta de ximnasio na que se converteu a nosa rutina, que se paramos acabaremos esnafrándonos de cara sen opción ou alternativa). 

Nós lemos nos bares, e na intimidade das sabas cando non atendemos a Netflix. Nós tentamos unirnos en clubs de lectura, debatemos con paixón e defendemos as historias que nos atravesan, anunciamos que se pode ler. Tentamos facer que outras lean, pola necesidade que o ser humano ten de compartir o bo.

                Lemos para todo, para pasar o tempo, para ordenar os pensamentos, para aprender. Nós, que lemos, sabemos que ás veces a lectura nos reta, sinal de que avanzamos na construción da persoa. Nós que lemos sabemos que ler non calma a dúbida, alimenta as incógnitas.

Malia todo ese coñecemento non nos amola, na procura doutra resposta haberá un libro máis para ler.

Nós que lemos coñecemos que realmente non te convertes noutra persoa ao facelo, non che saen escamas na pel non tes poderes máxicos para destruír ao dragón, pero si que es outra persoa cando rematas un libro, porque quen o empezou andou un camiño ata ese final da autora ou do autor, discutiu, quixo, aprendeu, lembrou que tampouco tiña unha vida tan desgraciada, observou que a súa vida igual precisaba unha volta. Pechou o libro e non foi o mesmo. Viaxou por dentro, e cando espertou do soño e da viaxe, aínda quedaban bastantes dinosauros por todos os lugares.

                Nós que lemos entendemos que as bibliotecas non son unicamente almacéns de libros, que teñen esa necesidade e esa obriga de ser lugares que dinamicen a vida dunha cidade, dun barrio ou dunha comunidade. Nós que lemos escribimos os nosos pensamentos entre as liñas do que descubrimos e non está tan mal ese libro, e nunca quixen tanto unha idea coma aquela e non me gusta que Anna Karenina sexa tan triste.

                Nós que lemos temos fame de máis e pena de quen se conforma con menos, de quen se asenta no cotiá e escolle non ler, para non saber, para non perder o tempo. Ese tempo que se lle escapa entre os dedos sen cambialo por dentro, esvarando e diluíndose en momentos difíciles de recordar por non poder ligalos á crítica ou á emoción (das dúas, eu prefiro a primeira).

Vós ledes

                Non, non moito. Apenas. Non hai tempo. Hai tarefas, aplicacións, mensaxes que responder no día a día. Non ledes. Vós observades os espellos nos que alguén decidiu que nos tiñamos que mirar, e sabedes que eles non len así que por que ides ler vós? Quen le? Quen de vos sae nos medios de comunicación, a miúdo, falando das súas lecturas favoritas? Quen pasa tanto tempo escollendo as lecturas para levar a unha viaxe de fin de semana como os zapatos ou o a roupa para saír espectacular nas fotos do instagram?

                Quen bota en falta as seccións de cultura nos medio, as que teñen peso e ocupan e pesan e denuncian?

Quen compara, por exemplo, a oferta cultural na crítica xornalística de xornais coma o The Guardian coa que temos nós? Quen de vós agradece a tantas e tantos que tentan manter viva a presenza dunha alternativa aos goles e as novas de sociedade, ás producións cargadas de carnaza de Tele 5, que existan? Que existan en galego. Que alcen a voz e escollan empregar o seu pensamento crítico na denuncia do que, obviamente, é problemático. Do que nos manca. Do que doe e obstaculiza o crecemento coma país e sociedade.

                Quen de nós?

Elas len

                Elas len obrigadas, moitas veces. Non circulan nas aulas stories con capturas do último texto que lles fixo cambiar o seu punto de vista, nin o último que odiaron, nin o último que lles fixo chorar.

Non len por iniciativa propia, non len no ximnasio porque no ximnasio poden escoitar un podcast ou ver un vídeo dun youtuber (hai xente que le non ximnasio, créanme). Non len nos parques, quen o fai? Non len nas bibliotecas, quen quere ir a biblioteca se non hai exames? Que ofrece unha biblioteca? Eles non confían en nós que lles dicimos que na lectura hai historias de amor, de inxustiza, de traizón, de política… 

Eles que non len, non teñen fe en nós que non lemos.

                Dicimos que ler é bo, que é marabilloso, que é necesario. Pero nós non temos tempo, igual é bo que ti desenroles un hábito lector. A xente importante, a que sae na tele, a que goberna, a que ten éxito económico, os grandes deportistas, as grandes cantantes e bailarinas, non len. Quen ten razón logo? Nós, que non temos tempo para ler, ou elas, mediáticas, inmensas, grandiosas, que non citan unha lectura fóra do currículo nin baixo guión?

                Elas non len.

E así, con este presente atafegado de hipocrisías, pouco futuro se pode conxugar. E o que si se conxuga, sucumbe ao conformismo e a mediocridade.