Publicado en Tempos Novos 294, Novembro 2021
Melón #1- O varón traballador
Poñámonos en situación, haberá cousa dun ano, pouco despois daquel primeiro confinamento total que nos pechou nas casas durante varias semanas, unha amiga e mais eu quedamos para tomar un café e falar nun bar da zona vella de Santiago de Compostela. O bar ten un xardín e unha terraza e sabéndonos febles pola situación pandémica, escollemos ficar a ceo aberto. Daquela o emprego de máscaras aínda era opcional nos exteriores. Na mesa ao noso carón había unha persoa, varón, empregando un ordenador portátil. O caso é que a miña amiga e mais eu empezamos a falar e, coa emoción de poder ter un anaco de normalidade, os pensamentos foron encadeando palabras e reaccións que cada vez eran máis evidentes. Nomeadamente, falábamos en voz alta, non facía falta facer un esforzo para escoitar as nosas conversas. Naquela terraza, o varón e mais nós, eramos os únicos habitantes. Chegado un momento, o home chamou por nós. “Perdoade, non é por molestar”… Sempre o é, sempre que alguén empeza unha conversa deste xeito, ten unha intención bastante clara de molestar porque está sendo molestado na súa cosmogonía. “Pero é que eu estou traballando… a ver se falades máis baixo”.
E aquí empezou. Sei que todo isto ten que ver con certas reaccións químicas que se desencadean no noso organismo, pero o caso é que a emoción do momento ficou totalmente esmagada por aquela queixa, case esixencia, disfrazada de petición amable sen ánimo de ofender. O caso é que ofendeu e non só ofendeu senón que o fixo certando nun punto que todas as mulleres temos altamente desenvolvido desde a infancia, ese que nos di que caladiñas estamos máis guapas, ese que nos di que non podemos ir pola vida amolando aos demais, facéndonos notar, armando un escándalo. Ese que nos recorda ás reprimendas das nais nas misas de domingo cando os mozos podían ir para a parte de atrás, ou para o balcón, cos homes e non ter que gardar silencio. Ese reflexo cultural, semellante á idea colectiva de que o servizo, iso é as que teñen que servir (lonxe queda a miña intención de traer a este artigo a Gracita Morales, pero tamén) deben facelo de xeito que non se note. De xeito que limpar a merda de outros pareza feito por fadas ou trasnos que non deixan rastro da súa existencia.
O mozo traballador esixía un espazo tranquilo no que levar a cabo o seu labor. Porén estaba nunha cafetería e non nunha oficina, ou biblioteca ou lugar convencional de traballo. Porén, nós que podíamos replicar calquera destas razóns, pedimos perdón, afogamos en bile e culpabilidade e durante a seguinte media hora, falamos en voz baixa. Nada perdurou da nosa conversa anterior, relacionada, curiosamente, cunha proposta de traballo coa que as dúas estabamos a nos emocionar. A voz creadora e construtora da nosa encomenda foi aniquilada, sen ánimo de molestar, porque aparentemente a necesidade de concentración do varón traballador era un valor en alza, e nós, lamentablemente, reaccionamos tarde.
Melón #2- O indixente afectado
A escena desenvólvese, de novo, nunha cafetería. As mellores historias acontecen a pé de rúa. Nesta ocasión nun bar da zona vella de Vigo, nun escenario pre-luces de Nadal e mediopandémico, isto é que deberían levar máscaras pero a estas alturas da película cadaquén fai un pouco o que lle peta.
Tres mulleres toman cervexas nunha terraza dun bar. Ao seu redor hai dúas mesas ocupadas, unha por unha parella, outra por cinco homes. Ao pouco achégase un varón, sen portátil, con aspecto desleixado e vontade de pedir por algo solto. Pasea entre todas as mesas pero só se detén ante a das tres mulleres, probablemente porque noutro momento esa estratexia lle teña funcionado ben, ou porque na elección de posibles persoas que poidan empatizar ou darlle cartos para librarse da súa presenza a situación de tres mulleres lle resulte máis prometedora. A fin e ao cabo, as mulleres son máis febles no espiritual, teñen máis medo, foxen do conflito. Non hai máis que prender a radio, por exemplo, e escoitar os anuncios de empresas de seguridade e alarmas nos que sempre haberá unha muller angustiada que felizmente relata ás amizades a súa tranquilidade por ter instalado un sistema de vixiancia na súa casa. Non hai máis que prender a radio e escoitar, por exemplo, as promocións publicitarias das empresas de coidados para a terceira idade, sempre, sempre, vocalizadas por unha doce voz feminina e cómplice, porque delas empáticas e xentís, son os coidados.
O caso é que o home achégase e solta unha historia incrible sobre a maldade das enfermeiras (elas) do Álvaro Cunqueiro que o tiveron sen comer en urxencias durante centos de horas, que non lle deron un bocadillo sequera. E que pide algo para comer.
A historia fai augas por todos os lados, porén unha das mulleres incrépao e di que se quere comer que ela lle merca un bocadillo no bar, mentres que outra xa está a botar man á carteira para lle dar unhas moedas e que vaia por onde veu. Os ollos do home, de xeito esperable, póusanse na man da segunda que xa está dentro do bolso e asinte sen moita convicción á pregunta da primeira de “pero seguro que é para comer, non si?”. Con todo, a súa actitude contida, a do home, vira de golpe cando a camareira do local fai un case imperceptible xesto de negación cara a muller que acaba de facer a pregunta. Víraselle o ánimo á violencia e solta un PUTA inmenso que anega a praza e de novo un PUTA, MECAGONANAIQUETEPARIU acompañado dunhas cantas mesas polo chan e algunhas cadeiras.
Pero as mulleres non calan. Agora son elas as que erguen a voz e coa serenidade e rabia de sáberense menosprezadas noutros momentos asertan “Oes, ela non merece que a traten así. Vai recollendo esa mesa!” Os homes calan. Elas erguen un valado de protección, dignidade e sororidade. Algo cambia.
Melón #3- O político e a igrexa
Conta Manuel Rúa no prólogo de Moaña nos anos vermellos que probablemente as torturas da Igrexa Católica a María Soliño, tan coñecidas no imaxinario popular, non fosen tanto por ser ela unha bruxa como por ser a herdeira dos dereitos de representación da Institución ostentados polo seu marido e dos que era herdeira. Cuestión de xénero e cartos, non tanto de tratos co demo.
De xeito paralelo estes días un parlamentario de Vox chama bruxa a Laura Berja, deputada socialista. Nese momento ela está a falar en contra da penalización contra as mulleres que abortan. Ao ofensor pídeselle tres veces, de xeito bastante bíblico, unha desculpa que non dá. Pídeselle tamén que abandone o hemiciclo, cousa que non fai. Calquera muller que vexa o vídeo pode sentir a mesma carraxe ante esta actitude de abusón de patio de colexio, de persoa que abertamente nega o respecto cara a outra por pensar de xeito diferente. Por defender o dereito a unha muller a decidir sobre o seu corpo. El que non ten corpo de muller decide o que teñen que decidir as mulleres coa carne, ósos e sangue coa que naceron. El decide que a súa voz é máis importante que a da muller, profesional e de mesmo dereito, que está a falar nese intre. Unha argumenta, o outro insulta e non deixa de autoafirmarse na razón que di ter, non deixa de falar e berrar e berrar máis alto. O mesmo partido denuncia a campaña de Zahara no seu último traballo no que reivindica a palabra PUTA para desposuíla do gume de navalla que deita sobre cada nena e muller que a ten que ouvir varias veces ao longo da súa vida.
Ao mesmo tempo un xuíz ditamina que as gravacións non autorizadas de mulleres, só mulleres, mexando na rúa e empregadas para seren subidas a un portal de contido porno, non é delito e que non atenta á intimidade.
Ao mesmo tempo Lara Moreno escribe en El País sobre a súa experiencia abortando tras oito semanas de embarazo: “La moral que nos ampara está empapada de crueldad. Estás de 12 semanas, me mintieron. El embrión parecía haber crecido un mes entero en una sola mañana. Guardé silencio”.
Non é tempo de gardar silencio, nin de adornar, nin de conceder. Non son tratos co demo, son intereses económicos e sociais. Non somos un produto, somos persoas donas do noso corpo e da nosa vontade. Nunca máis María Soliño. Nunca máis calar para non molestar, que aínda queda un xardín enteiro de cabazos aos que lle mirar o que levan dentro.